Phát triển văn hóa đọc trong kỷ nguyên số
Chuỗi hoạt động chào mừng Ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam lần thứ nhất 21-4 khai mạc tối 19-4 và kéo dài đến 24-4 đánh dấu lần đầu tiên cả nước có một dịp kỷ niệm dành cho giới làm sách, người đọc sách và những ai đang nỗ lực khuyến đọc.
Không gian công nghệ tại Ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam ở phố đi bộ Nguyễn Huệ, quận 1, TP.HCM tối 19-4 - Ảnh: NGỌC PHƯỢNG
Vấn đề làm sao để từ sự kiện này, văn hóa đọc sẽ "trăm hoa đua nở" nhiều hơn, đặc biệt là trong giới trẻ của thời đại số. Tuổi Trẻ ghi nhận các ý kiến sau đây về phát triển văn hóa đọc và truyền cảm hứng đọc.
Nguồn: Hội xuất bản Việt Nam - Đồ họa: TẤN ĐẠT
Ông Nguyễn Thành Nam (phó giám đốc, tổng biên tập NXB Trẻ):4 "mẹo" từ gia đình, công nghệ, truyền thông và cộng đồng
Ông Nguyễn Thành Nam
Trong gia đình, cha mẹ đọc cho con nghe trước khi ngủ, ngay cả khi trẻ chưa đầy 1 tuổi. Đây là cách thức xây dựng thói quen đọc trong tiềm thức của trẻ. Ngoài ra trẻ còn học bằng cách quan sát, nên đối với trẻ em lứa tuổi mầm non hay tiểu học, cha mẹ nên duy trì việc đọc sách, báo và để trẻ quan sát điều đó.
Có thể phát triển một ứng dụng (app) để giúp các trường theo dõi việc đọc sách của học sinh các cấp lớp. Đây không phải là ứng dụng sách điện tử, mà là ứng dụng để thầy cô giao bài tập về đọc sách và theo dõi việc đọc sách của học sinh.
Nếu có app như vậy và được các trường trong cả nước sử dụng thì hàng chục triệu học sinh có thể đọc sách (ngoài sách giáo khoa) hằng tháng, các thầy cô giáo dễ dàng theo dõi, đánh giá hoặc sáng tạo các hoạt động đi kèm với việc đọc của học sinh.
Truyền thông nên tránh những cách nói khiến mọi người hiểu đọc là phải cầm quyển sách giấy lên đọc mà bỏ qua việc nhiều bạn trẻ có thể chỉ nghe sách (audiobook) hoặc đọc sách điện tử (ebook). Các hình thức sách dựa trên công nghệ, sách tương tác là cách thức tiếp cận nhanh với các em thiếu nhi hay bạn trẻ thích sử dụng mạng.
Từ phía cộng đồng cần duy trì đều đặn các hoạt động liên quan đến sách chứ không chỉ làm theo phong trào, ngắn hạn.
Ông NguyễnTrương Quý (nhà văn,cựu biên tập viên sách):Tạo sân chơi kết nối người làm sách với bạn đọc
Ông Nguyễn Trương Quý
Hiện nay tôi quan sát thấy có rất nhiều nhóm đọc sách và thảo luận về sách thu hút lượng lớn người tham gia. Những hội nhóm này giúp việc đọc sách có chiều sâu hơn, khiến đời sống của tác phẩm lâu dài hơn và cũng khiến việc đọc sách hấp dẫn hơn khi mọi người được cùng thảo luận về cuốn sách mà mình yêu thích.
Nhiều đơn vị làm sách như Nhã Nam, Kim Đồng có fanpage với lượng theo dõi rất cao, ở đó những người đọc sách được tham gia sân chơi cùng nhau, được viết, chia sẻ về những cuốn sách mình yêu thích. Cách làm này không chỉ kết nối người làm sách với bạn đọc mà còn nuôi dưỡng, lan tỏa tình yêu với việc đọc sách.
Việc các tờ báo, các kênh truyền thông dành thời lượng cho sách vở cũng rất quan trọng, bên cạnh những sự kiện ra mắt sách, giao lưu với bạn đọc của những nhà xuất bản, công ty sách.
Các thư viện cũng cần dễ tiếp cận hơn với người đọc, thậm chí có thể mở cửa 24/24 giờ như một số nước làm được. Bên cạnh đó, mô hình đưa các không gian sách đẹp vào các trung tâm thương mại lớn mà nhiều nước xung quanh đã làm như Thái Lan sẽ giúp sách trở nên dễ tiếp cận hơn với mọi người.
Các bạn trẻ tham quan không gian thành phố sách tại Ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam ở phố đi bộ Nguyễn Huệ, quận 1, TP.HCM tối 19-4 - Ảnh: NGỌC PHƯỢNG
Bà Nguyễn Thúy Uyên Phương (chủ tịch hội đồng trường, hệ thống Trường ICS):Nên thay đổi việc đọc từ trong nhà trường
Bà Nguyễn Thúy Uyên Phương
Cần thay đổi theo hướng đặt việc đọc vào việc tiếp thu tri thức và sáng tạo tri thức. Lấy một ví dụ về chuyện dạy học trong trường, thay vì giảng cho các em về núi lửa và yêu cầu học thuộc để trả bài, giáo viên chúng tôi sẽ ra một đề nghị: Các em hãy tìm kiếm thông tin để thiết kế một trang Wiki về núi lửa để giới thiệu cho bạn bè.
Thế là các học sinh phải tự tìm hiểu các thông tin, như vậy các bạn không còn tâm thế tiếp thu tri thức thụ động, mà lúc này đọc là chủ động tìm kiếm thông tin, từ sách trong thư viện, kể cả trên net...
Như vậy chân dung người đọc đã thay đổi từ thụ động sang chủ động. Thụ động thì học thuộc để trả bài, nhưng chủ động là tiếp thu tri thức, tạo ra tri thức và giải quyết vấn đề. Kỹ năng giải quyết vấn đề ngày càng quan trọng trong bối cảnh xã hội hiện nay và nó bắt nguồn từ tâm thế chủ động trong việc đọc như vậy.
Nhà trường có vai trò không chỉ xây thư viện to và chứa nhiều sách, mà cần tạo các "đường dẫn" như kiểu bài tập trên đây, để đưa các em đến gần với việc đọc chủ động. Khi đã có ý thức chủ động tiếp nhận tri thức và sáng tạo tri thức cũng như nhận thấy tầm quan trọng của việc giải quyết vấn đề, các bạn sẽ trở thành những người đọc thường xuyên và tự nhiên.
Ông Trương Cảnh Linh (một bạn đọc quan tâm sách truyền thống):Sách giấy là lựa chọn ưu tiên
Ông Trương Cảnh Linh
Quả là ngày nay việc chọn phương thức đọc sách thật không hề dễ, bởi vì có quá nhiều công nghệ/ phương tiện hỗ trợ.
Theo kinh nghiệm của cá nhân tôi, việc chọn hình thức đọc phụ thuộc vào thói quen, sở thích của từng người: nếu đọc vào buổi tối thì nên chọn sách giấy hoặc máy đọc sách với màn hình mực điện tử cho cảm giác như đang đọc sách giấy, nếu bạn đang đi bộ hoặc dã ngoại thì nghe sách nói cũng là một lựa chọn thú vị, nếu đi công tác thì sách điện tử vẫn là một lựa chọn tối ưu vì sự gọn nhẹ của nó.
Ngoài những hoạt động nói trên, với tôi, sách giấy vẫn là một lựa chọn ưu tiên.
Đối với trẻ, cũng nên cho trẻ tiếp xúc sách giấy hơn là sách điện tử và các thiết bị đọc khác, đặc biệt là trẻ trong độ tuổi cuối mẫu giáo và đầu cấp tiểu học. Việc đọc sách giấy sẽ giúp trẻ làm quen tốt hơn với sách cũng như hình ảnh trong sách, sách khổ lớn nên được sử dụng cho trẻ ở độ tuổi này. Tương tác thông qua hình ảnh cũng là một cách giúp trẻ giao tiếp phi ngôn ngữ với sách khi mà trẻ chưa thể đọc thông viết thạo.
Bà Nguyễn Bích Lan (dịch giả):Đọc sách để thích ứng với cuộc sống
Bà Nguyễn Bích Lan
Nhịp sống hiện đại với những áp lực trong học tập và môi trường lao động dễ khiến những người trẻ căng thẳng. Duy trì thói quen đọc sách như một cách để sống chậm, giảm stress là một lựa chọn tốt.
Thực tế cho thấy càng ngày càng có nhiều người trẻ có xu hướng cảm thấy căng thẳng, cô đơn, và việc bầu bạn với những cuốn sách hay có thể là một cách giúp các bạn trẻ duy trì trạng thái tinh thần lành mạnh.
Trong cuốn 21 bài học cho thế kỷ 21, tác giả, giáo sư người Do Thái Yuval Noah Harari chỉ ra rằng trong vài thập kỷ tới, khi mà trí tuệ nhân tạo được ứng dụng vào đời sống một cách rộng khắp làm không ít các ngành nghề biến mất, thách thức lớn nhất của con người chính là đối mặt với sự vô dụng của bản thân.
Ngay cả nền giáo dục của những nước tiên tiến nhất cũng không thể cập nhật đủ nhanh để theo kịp tốc độ thay đổi của cuộc sống hiện đại. Chính vì thế việc đọc sách là sự chuẩn bị cần thiết giúp những người trẻ ở bất cứ quốc gia nào thích ứng với cuộc sống hiện tại và chuẩn bị cho tương lai.
Trẻ em đọc sách tại Đường sách Nguyễn Văn Bình, quận 1, TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH
Ông Nguyễn Quang Thiều (chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam): Phải làm lại bài bản và bền bỉ
văn hóa đọc
đọc sách
văn hóa đọc trong kỷ nguyên số
ngày sách và văn hóa đọc việt nam
Tin cùng chuyên mục
